Chikungunya hakkında ne bilmelisiniz?
Chikungunya nedir?
Chikungunya viral bir enfeksiyonu ifade etmektedir. Enfeksiyon esas olarak Aedes aegypti ve Aedes albopictus türü sivrisinekler tarafından bulaştırılır. "Chikungunya" ismi Doğu Afrika'nın Bantu dilinden gelmektedir ve "eğilen" anlamına gelmektedir. Enfeksiyonun adı, hastalığın en karakteristik semptomlarından biri olan eklem ağrısı nedeniyle hastaların takındığı tipik duruştan gelmektedir.
Chikungunya'nın Kökeni
Chikungunya salgını ilk olarak 1952 yılında Tanzanya'da kaydedilmiştir. Virüs o zamandan bu yana Afrika, Asya, Amerika ve hatta Avrupa'da birçok bölgede görülmüştür. (Sub)tropikal bölgeler, doğru sivrisinek türlerinin varlığı nedeniyle salgınlara özellikle yatkındır.
Chikungunya nasıl bulaşır?
Chikungunya virüsü sivrisinek ısırıkları yoluyla bulaşır. Virüsün yayılmasından sorumlu olan sivrisinekler çoğunlukla gündüz saatlerinde aktiftir ve insan kanını kullanarak çoğalırlar. Virüsün doğrudan insandan insana bulaşması mümkün değildir. Kan nakli veya anneden çocuğa doğum gibi özel durumlar hariç.
Chikungunya'yı hangi sivrisinekler bulaştırır?
Aedes aegypti ve Aedes albopictus virüsün ana yayıcılarıdır. Bu sivrisineklerin dang ve zika gibi diğer hastalıkları da yaydığı bilinmektedir. Bu sivrisinekler çoğunlukla kentsel ortamlarda bulunur ve yumurtalarını durgun sulara bırakırlar.
Chikungunya Belirtileri
Chikungunya belirtileri genellikle sivrisinek ısırığından sonraki 4 ila 8 gün içinde ortaya çıkar ve beklenmedik bir şekilde yüksek ateşle başlar. En yaygın semptomlar şunlardır:
- Yüksek ateş (40°C'ye kadar)
- Özellikle bileklerde, ayak bileklerinde ve dizlerde şiddetli eklem ağrısı
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Ciltte kızarıklık
Chikungunya'nın akut fazı
Yaklaşık bir hafta süren akut fazda, hasta genellikle çok hastadır ve ağrı nedeniyle hareket kısıtlamaları vardır. Bu aşamada yatak istirahati çok önemlidir.
Chikungunya'nın kronik fazı
Bazı durumlarda eklem ağrısı aylarca hatta yıllarca devam eder. Bu durum çoğunlukla yaşlı hastalarda veya temel sağlık sorunları olan bireylerde görülür.
Chikungunya'nın Tedavisi
Chikungunya için spesifik bir antiviral tedavi yoktur. Tedavi, semptomları azaltmayı ve iyileşme sürecini desteklemeyi amaçlamaktadır. Ağrı ve ateşi hafifletmek için parasetamol tavsiye edilir. Aspirin, özellikle hasta aynı zamanda dang humması geçirmişse kanama riskini artırabileceğinden tavsiye edilmez.
Beslenme ve hidrasyon
Dengeli bir diyet ve yeterli sıvı alımı iyileşme için çok önemlidir. Hastaların dehidrasyonu önlemek için bol miktarda sıvı tüketmeleri önerilir.
Chikungunya'yı nasıl önleyebilirsiniz?
Chikungunya virüsünün yayılmasını azaltmak için önleme gereklidir. Sivrisinek ısırıklarından kaçınmak, enfeksiyondan kaçınmanın ana yoludur. DEET veya picaridin içeren böcek kovucular sivrisinekleri uzaklaştırmada etkilidir. Bu nedenle, özellikle uyurken cibinlik kullanılması şiddetle tavsiye edilmektedir.
Sivrisinek üreme alanlarından kaçınmak
Evin içindeki ve çevresindeki durgun suyu ortadan kaldırmak sivrisinek üremesini azaltır. İçinde su birikebilecek kovaları, saksıları ve yağmur varillerini göz önünde bulundurun.
Chikungunya hakkında sıkça sorulan sorular
Chikungunya ölümcül müdür?
Çoğu durumda Chikungunya enfeksiyonu ölümcül değildir. Ancak yaşlılar ve bağışıklığı zayıf olan kişiler gibi hassas gruplarda ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Chikungunya'ya birden fazla kez yakalanabilir misiniz?
Enfeksiyondan sonra, kişi genellikle virüse karşı ömür boyu bağışıklık geliştirir. Yeniden enfeksiyonlar yaygın değildir.
Chikungunya'ya karşı bir aşı var mı?
Şu anda Chikungunya'ya karşı ticari olarak mevcut bir aşı bulunmamaktadır. Etkili bir aşı için araştırmalar halen devam etmektedir.
